Kolęda jest bardzo starą polską tradycją - już bowiem Mikołaj Rej opisywał ten zwyczaj. Sięga XVI w. Wiąże się z obchodami Święta Objawienia Pańskiego (Trzech Króli). W najdawniejszych czasach to właśnie tego dnia proboszcz z pobliskiej parafii odwiedzał swoich wiernych. Współcześnie niemożliwe jest, aby ksiądz jednego dnia odwiedził wszystkich parafian, dlatego też okres wizytacji duszpasterskiej „rozciągnięty” został na cały okres Bożego Narodzenia. W wielu parafiach tradycyjna kolęda rozpoczyna się już w Adwencie, a kończy tuż przed Wielkim Postem.
Wizyta duszpasterska powinna rozpocząć się od wspólnego zaśpiewania kolędy. Śpiew jest oznaką radości z narodzenia Pana Jezusa. Od początkowej pieśni wizytacja nazywana jest kolędą. Następnie odczytywany jest fragment Pisma Świętego. Po czym ksiądz wraz z domownikami odmawia modlitwę "Panie, pobłogosław nam, błogosław ten dom i jego mieszkańców, daj im anioła za stróża, aby strzegł, osłaniał i bronił przez Jezusa Chrystusa". To bardzo piękna i tradycyjna modlitwa.
Następnie mają miejsce dalsze modlitwy oraz poświęcenie mieszkania przez księdza. Po części poświęconej modlitwom następuje czas na rozmowę. Dzięki niej parafianie mają możliwość bliżej poznać księży posługujących w danej parafii. Natomiast ksiądz może zapoznać się z nurtującymi mieszkańców problemami. Zwyczajowo też młodsze dzieci pokazują księdzu zeszyty od religii. Ksiądz natomiast za dobre prowadzenie zeszytu oraz znajomość katechizmu zostawia dzieciom obrazki. Obrazki te mają przypominać o wizycie duszpasterskiej.
Ważne jest przygotowanie się do wizyty duszpasterskiej. Powinno ono przebiegać na dwóch płaszczyznach: duchowej i organizacyjnej. Duchowe przygotowanie polega na przystąpieniu do Komunii Świętej w okresie Bożego Narodzenia, natomiast część organizacyjna polega na odpowiednim przygotowaniu domu na wizytę duszpasterza. Mieszkanie powinno być sprzątnięte. W głównym pomieszczeniu powinien znajdować się stół ozdobiony białym obrusem, na którym powinien stać krzyż, świece, kropidło oraz woda święcona.
Ważne jest również, aby w trakcie kolędy panowała uroczysta atmosfera skupienia, żeby nie grało radio ani telewizor. Mieszkańcy powinni być odświętnie ubrani.
W trakcie kolędy ksiądz zwykle uzupełnia kartotekę parafialną. Wpisuje w niej dane mieszkańców, przyjęte przez nich w ciągu roku sakramenty. Wizytacja jest również okazją do złożenia tradycyjnych datków na kościół. Po skończonej wizycie gospodarz domu powinien odprowadzić księdza do następnego mieszkania.
